Ata ve Sata Hardisk Arasındaki Fark

[vgokhan]

ATA türleri (harddisk)

Üreticiler, sabit disklerin performansını arttırmak için mekanik olarak
daha başarılı diskler tasarlanmakla kalmadılar, aynı zamanda sabit disk
ve PC arasındaki bant genişliğini yükseltmenin de yollarını aradılar.
Bu bağlamda ilk çıkan ATA1'i; ATA2, ATA3, ATA4 ve ATA5 izledi. ATA4 ile
birlikte ATA2 ve 3'teki 16MB/sn' lik maksimum veri aktarım hızı 33MB/sn
'ye çıktı. ATA4, ULTRA DMA yada ULTRA ATA adıyla da anılır. Daha sonra
çıkan ATA5 yani ULTRA DMA66 maksimum 66MB/sn' lik veri aktarımına
olanak sağlıyordu ayrıca bu arabirimde kullanılan bağlantı kablosu 40
değil 80 damarlıydı. Aslında veriler yine 40 minik kablo üzerinden
iletiliyordu. Fazladan 40 kablo sinyal karışmasını önlemek için
kullanılan toprak bağlantılarıydı. İşin ilginç yanı, eğer 80 damarlı
bir kablo kullanılmazsa sistem bunu anlayıp, ATA5 yerine ATA4 olarak
çalışıyordu. En son chipset bazında desteklenen ATA arabirimiyse ULTRA
DMA100'dür. Bu arabirimde maksimum 100MB/sn 'lik veri aktarımı mümkün.
Tabii, bu arabirimlerin hem chipset ve BIOS hem de sabit disk
tarafından desteklenmesi gerekir.

SERİAL ATA

Serial Ata'nın ne olduğunu anlamadan önce, nasıl bir ihtiyaç sonucu
geliştirildiği ve şimdi ne durumda olduğundan biraz bahsedelim.

Sabit diskler veya optik cihazlar, diğer bilgisayar donanımları ile
iletişim kurmak için arabirimleri kullanırlar. Günümüzde IDE arabirimi
anakartın üzerinde geliyor. Hepimizin bildiği master/slave olarak
adlandırılan arabirime, iki adet cihaz bağlanabiliyor. Yalnız 40 pinlik
bir kablo ile bağlanan bu cihazlara jumper ayarı yapmak gerekiyor. IDE
cephesinde gelinen sonraki nokta ise Ultra Ata arabirimi. ATA-2 ile
uyumlu olan bu arabirim, saniyede 33 MB'lık bir hıza sahipti. Bu
arabirim ile birlikte Cyclical Redundancy Check Error kontrolü
getirildi. CRC, yazılması gereken verinin yazmadan önce kontrol
edilmesi ve hata bulunursa yazma işleminin tekrardan başlatılması
işlemine denir. Bu sayede hız ve güvenirlilik artırıldı. Zamanla bu
arabirim de geliştirildi ve sırayla ATA-66 ve ATA-100 arabirimleri
geldi. Adlarından da anlaşıldığı gibi bu arabirimlerin hızları 66 MBps
ve 100 MBps. Günümüzde yaygın olarak Ultra ATA-100 kullanılıyor. Hatta
bazı anakart üreticilerinin Ultra ATA-133'ü desteklemeye başladıklarını
görebiliyoruz. Ama IDE arabirimi yerini daha geniş bir desteğe sahip
olan Serial ATA'ya bırakıyor.

Serial ATA Nedir?

Serial ATA, masaüstü bilgisayarlardaki, bazı sunuculardaki ve ağa bağlı
depolama cihazlarındaki paralel ATA fiziksel depolama arabiriminin
evrimleşmiş hali olarak düşünülebilir.

Spesifikasyon daha ince, daha esnek kabloların ve daha az iğne
sayılarının kullanılmasına olanak veriyor. Bu da bilgisayar
üreticilerinin sistemlerini yönlendirmesi ve kurulması kolay kablolarla
tasarlamalarını sağlıyor. Bununla birlikte şu an kullanılan Paralel ATA
teknolojisinden daha kolay, daha esnek anakart yönlendirmesini de olası
kılıyor.

Serial ATA II ile daha da geliştirilecek olan teknoloji önümüzdeki
yılların bilgisayarlarının ihtiyaç duyduğu depolama arabirimlerini
sağlamaya aday.Serial ATA Çalışma Grubu şu anda silikon tasarımı,
kablo/konektör, depolama gibi konularda dünya lideri olan 80'den fazla
üye ile oldukça güçlü bir konumda bulunuyor.

ATA'nın Gelişimi: SATA/1500 kullanıma hazır
İlk zamanlarda bir ATA standardından söz edilmezdi. Çeşitli firmaların
tavsiyeleri ve tecrübeleri sonucunda zamanla anakart üreticileri de
destek vererek ATA özellikleri geliştirildi. Ardından, ANSI (American
National Standarts Institude) tarafından bir standart haline getirildi.
Bu gelişmeden sonra Small Form Factor komitesi ATAPI arabiriminde
standartlaşmaya gitti. Böylece CD-ROM ve sabitdiskler için ATA
kabloları geliştirildi. Bu arabirim sürekli geliştirilerek
standartlaştırıldı. Yani amatörce bir yol izlendi. Örneğin çok önemli
olan BUS terminasyonu bu standarda sonradan eklendi. En son değişiklik
ise, hepimizin bildiği 40 damarlı kablodan 80 damarlı kabloya geçiş ile
yapıldı. Bu ekstra damar sayısı yüksek veri transfer hızlarının güvenli
yapılabilmesi için geçerli. Çünkü gerilim iletimi ile veri aktarımda
sorunlar yaşanabilir. ATA 100 arabiriminin teknolojik gelişmenin sonuna
yaklaşması sonucu yeni bir arabirim için kollar sıvandı. Ve sonunda
Serial ATA standardı geliştirildi. Bugünlerde birçok veri transfer
uygulaması seri bağlantıyı tercih ediyor. Bu da en çok paralel ATA
arabirimini etkiliyor. Çünkü saniyede 100 Mbyte'lık bir hız ile veri
transferi gerçekleştirebilen bu arabirim teknolojisinin sınırına
dayandı. Bu yeni arabirim Ultra Serial ATA 1500 ya da SATA/1500 olarak
adlandırılıyor.

Serial ATA'ya Geçiş: Paralel ATA gelişimini
tamamladı Serial ATA, IDE ATA'nın bir sonraki adımı olarak
görülüyor.Yeni arabirimi geliştiren grup geçtiğimiz aylarda bu yeni
endüstri standardının son rötuşlarını tamamladı. ATA 1.0 olarak
adlandırılan bu yeni standart, Intel Developer Forum'da ilgili kişilere
tanıtıldı. Yeni standart sayesinde yeni nesil sabitdiskler daha yüksek
bir performansla çalıştırılabilecek. Intel ve AMD işlemcileri de bu hız
artışından faydalanabilecekler. Kablonun ince olması sayesindeyse, kasa
içindeki hava sirkülasyonu daha etkili hale gelebilecek ve kasa içi ısı
değeri düşebilecek. Bu da sistem kasalarını daha küçük boyutlara
indirebilecek. Yeni seri I/O mimarisi, günümüzde kullanılan paralel I/O
yapısının yerini aldıktan sonra, optik sürücü/yazıcı ve sabitdisk gibi
cihazlara yüksek bir bant genişliği sunacak. Yeni arabirimin bir çok
üretici tarafından desteklenmesi de önemli bir avantaj... Örneğin, APT,
Dell, Intel, IBM ve Maxtor'un yanı sıra Seagate de bu yeni arabirimi
ürünlerine entegre etmeye başladı bile.

Serial ATA'nın teknik özellikleri: SCSI
arabirimine rakip Bu teknolojinin performans değerlerinin ne olduğu
hakkında çok net bilgi yok. Serial ATA'nın teorik olarak saniyede 600
Mbyte'lık bir veri transfer oranına ulaşılması gerekiyor. Buna karşın,
arabirimi geliştiren grup, veri transfer hızının en az saniyede 150
Mbyte olacağını garanti ediyor.
Serial ATA, piyasada bulunan işletim sistemleriyle ve yazılımlarla
uyumlu olmakla kalmıyor, master/slave konseptini de destekliyor. Bunu
Paralel ATA'nın BUS topolojisi ile karıştırmamak gerek. Bu arabirim,
daha çok yıldız topolojisine benziyor. Çünkü yıldız topolojisinde de
olduğu gibi sistemler bire bir bağlanıyorlar. Ayrıca veri iletimi ve
gönderimi, farklı veri yollarından yapılıyor. Nedeni ise, LVDS'nin,
yani simetrik veri iletim tekniğinin kullanılması.

Kablo bağlantılardaki değişiklik: Kablo karmaşasına son
Paralel veri iletiminde hız sadece kısa mesafeli uzaklıklarda
etkiliydi.Uzun mesafelerle veri iletimi gerçekleştiriliyor, ama hız
önemli derecede düşüyordu. Bunun nedeni ise, bit sayılarının uzun
mesafede rasgele hızlarda gitmesi ve bundan dolayı bir karmaşanın
meydana gelmesiydi. Ayrıca, 40 veya 80 iğneli paralel kablolar kalın
olduklarından dolayı, yeterince esnek bir yapıda değillerdi. Bu nedenle
de, kasanın içindeki hava sirkülasyonunu da etkiliyorlardı. Yeni
bağlantının bir diğer özelliği de, paralel bağlantıdan alıştığımız
kalın kablo yerine çok daha ince bir kablo kullanılması.

Dolayısıyla yeni bağlantının pin sayısı da diğer bağlantıya göre daha
düşük. Serial ATA için 6 ya da 8 damarlı bir kablo yeterli. Paralel
kablolarda bu damar sayısı 40 idi, hatta Ultra ATA 66 ve 100'lerin
çıkması ile birlikte damar sayısı da 80'e çıktı. Seri bağlantıda zaman
gecikmesinin yaşanması mümkün değil. Çünkü seri bağlantıda, paralel
bağlantının aksine sinyal iletimi tek bir kanaldan yapılıyor. İğne
sayısının düşük olduğu bu bağlantıda, ses kartı ile CD-ROM arasında
bağlanan kablo gibi incecik bir kablo kullandığından dolayı, hava
sirkülasyonu da olumsuz yönde etkilemiyor.
Bir karşılaştırma yapmak gerekirse, aşağıdaki resimde sol tarafta
klasik 80pin ATA133 kablosu, sağ tarafda ise 7pin Serial-ATA kablosunu
görebilirseniz. İncelen bu kablolar sayesinde kasa içinde daha iyi hava
sirkülasyonu ile daha sağlıklı bir soğutma ve daha derli toplu sistem
dizaynları yapmak mümkün. Şuan ki ATA133'ün 133MB/s'sine karşılık
Serial-ATA'nın 150MB/s'si arasında bant genişliği olarak
önemsenebilecek bir fark yok. Ancak Serial-ATA teknolojik olarak çok
daha fazla avantaja sahip.

Yeni arabirimin bir diğer önemli avantajı ise, yazılım kurulum
sürecinin azalması ve kablo maliyetlerinin düşürülmesi. Master/Slave
sorununu ile çoğumuz karşılaşmışızdır. Sisteme entegre ettiğiniz bir
IDE cihazı, bu yüzden kullanıcıya dertli anlar yaşatabilir. Paralel ATA
iki adet master mimarisine sahipti. Bu master mimarisine iki adet de
slave dahil ediliyordu.

Bu nedenle günümüzün anakartlarında toplam dört adet IDE cihaz sisteme
bağlanabiliyor. SATA bu soruna teke tek bir çözüm getiriyor. SATA Host
Adaptörü, shadow register setine sahip. Bu register seti, günümüzün
sabitdisklerinde bulunan register setlerini emule ediyor. Bu özellik
sayesinde ATAPI ve ATA komutları, SATA protokollüne dönüşebiliyorlar.
Master/Slave desteği de bu tür bir emulasyon ile yapılıyor. Eski bir
diske sahip olan kullanıcılar, özel geliştirilmiş bir adaptör sayesinde
SATA controller üzerinden çalıştırılabilirler. Kısaca burada
master/slave ilişkisi yok. Yine dört adet cihaz destekleyen bu
bağlantı, paralel arabirimden farklı olarak peer to peer tekniği ile
çalışıyor. Yani, her bir cihaz kendi kablosu üzerinden ve tek bir port
üzerinden bağlanıyor. Böylece host adaptörüne cihaz başına bağlantı
yapılıyor. Bu sayede jumper ayarlaması ve Bus terminolojisi tarihe
karışıyor. Yani, her bir cihaz, diğer cihazdan bağımsız bir şekilde
çalıştırılıyor. Bu standardı destekleyen cihazları konfigüre etmek
gerekmiyor. Jumper ayarı yok. Ayrıca işletim sistemleriyle uyumsuzluk
da söz konusu değil. Buna ek olarak özel sürücüler kurmak da
gerekmiyor. Bu protokolün bir diğer önemli yanı ise, sadece dahili veri
transferler için düşünülmüş olması. Yani USB/USB2 ve Firewire
arabirimleri, harici bağlantılar için yerlerini SATA'ya bırakmıyorlar

Serial ATA II: Ağ uygulamalarına ekstra güç
Henüz Serial ATA 1.0 arabirimi ile doğru düzgün tanışılmadan, Serial
ATA II arabiriminden söz edilmeye başlandı. Geçen aylarda katıldığımız
IDF'de bu konseptin ilk ürünlerini görme fırsatımız oldu. Bu arabirim
çok daha hızlı olduğundan dolayı, ağ donanımları ve sunucular için
düşünülmüş bir teknoloji. Serial ATA 1.0 gibi Serial ATA II de yüksek
bir bant genişliğe sahip. Dolayısıyla bu arabirimin de optik cihazlar
ve veri depolama ürünlerinde kullanılması düşünülüyor. Serial ATA
1.0'da olduğu gibi Serial ATA II de, incecik bir kablo ile veri
aktarımı yapıyor. Ayrıca jumper ya da değişik ayarlamalara da gerek
kalmıyor. Bu sayede, entegre ettiğiniz her bir cihaz, sistem tarafından
otomatik olarak tanınıyor ve çalıştırılması sağlanıyor. Serial ATA II,
iki dönemde gelişimini tamamlayacak. İlk dönemden, sunucu ve ağ
donanımlar etkilenecek. Arabirimin iyice oturması sonucundan da, ikinci
dönem devreye girecek. İkinci dönemde, daha yüksek bir transfer oranı,
yani bant genişliği, üst mertebelere taşınacak. Serial ATA II, Serial
ATA 1.0 arabirimine de uyumlu olacak. Serial ATA II arabiriminin 2003
yılının 2. yarısında tamamlanması hedefleniyor. Bu arabiriminin
gelişmesini sağlamakla görevli olan Serial ATA II Working Group, Serial
ATA 1.0'ı geliştiren grubun aynısı.

IDF fuarında, Serial ATA 1.0 arabirimi için üretilmiş çeşitli ürünler
tanıtılmıştı. Örneğin Adaptec, Serial ATA Controller ve PCI RAID
kartlarını tanıtmıştı. Seagate ise Serial ATA sabitdisklerini
tanıtmıştı. Geçtiğimiz ayda gezdiğimiz CeBIT fuarında Maxtor'un da
Serial ATA diskleri ürettiğini görme fırsatını bulduk.

Sonuç: Serial ATA'ya geçiş hazırlıkları

Yeni arabirime geçiş için bu arabirimi destekleyen ürünlerin fazlaca
piyasada bulunması gerekir. Bu yüzden olsa gerek, SATA adaptörleri
geliştirildi. Bu adaptörler sayesinde, Paralel ATA arabirimli bir disk,
Serial ATA arabirimine göre çalıştırılabilir. Çalışabilmesinin
nedeniyse, paralel sinyal iletiminin bu adaptörler sayesinde seri
sinyal iletimine dönüştürülmesi...

Bu adaptörlerin, seriye geçiş için maliyeti artırması, bir dezavantaj
gibi gözükebilir. Ama paralel kullanımda çok önemli bir yer tutan
bellek ihtiyacının minimuma indirilmesi çok büyük bir avantaj. Bu da
doğal olarak geçiş süresini kısaltır. Bu tür bir gelişme çok güçlü bir
arabirim olan Firewire cephesinde yaşanmıştı ve halen yaşanmaya devam
ediyor. Bildiğimiz gibi Firewire ya da IEEE1394 diye adlandırılan
arabirim, senelerdir piyasada olmasına ve çok hızlı bir arabirim
olmasına rağmen, geniş bir ürün seçeneğine sahip değil.Oysa,
sabitdiskler veya optik sürücüler, Firewire arabirimi tarafından
rahatlıkla desteklenebilir.

Serial-ATA harddiskler çıkana kadar ise ABIT'in SERILLEL ismini verdiği
bir çevirici ile bu soruna çözüm getirilebiliyor. Yukardaki resimde
gördüğünüz çevirici ile standart ATA33/66/100/133 harddisklerinizi
Serial-ATA konnektörü üzerinden kullanabilirsiniz. WinXP altında ATA100
Matrox hardisklerimi bu çevirici vasıtası ile sorunsuz olarak
Serial-ATA üzerinden kullanabildim. İsterseniz sisteminizi bu
Serial-ATA bağlantısı üstünden de boot ettirebilirsiz. Bunun için
BIOS'da bir ayar yok ancak Serial-ATA ile ATA133 RAID aynı fazı
kullandığı için boot aygıtı olarak ATA133 RAID seçtiğinizde
Serial-ATA'daki hdd'nizden de boot edebilirsiniz. Tabii ki ABIT bir
adet SERILLEL'ide IT7-MAX2'nin kutusuna dahil etmeyi unutmamış. En
azından Serial-ATA aygıtlar çıkana kadar bence bu çok iyi bir çözüm.
Teknik açıdan ekstra bir avantajı pek olmasada en azından bizi kablo
demetlerinden şimdilik kurtarabilir.

Kaynak:http://vbulletin-data.com/f186/ata_ve_sata_hardisk_arasyndaki_fark-10798/