Yeni yengeç türleri karasularımızda

[aquahell]

Hint Batı Pasifik göçmeni pek çok yengeç türünün son yıllarda Türkiye
karasularında görülme sıklığının arttığı bildirildi.

Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Su Ürünleri Fakültesi Öğretim
Üyesi Yrd. Doç. Dr. A. Suat Ateş, Ege Üniversitesi Su Ürünleri
Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Tuncer Katağan ile Mustafa Kemal
Üniversitesi Su Ürünleri Fakültesi Öğretim Elemanı Dr. Tahir Özcan,
Türkiye denizlerindeki Hint-Batı Pasifik göçmeni (egzotik) yengeç
türlerini araştırdı.

Yrd. Doç. Dr. Ateş, araştırmalarıyla ilgili AA muhabirine yaptığı
açıklamada, Doğu Akdeniz'in kıyı gölleri ve körfezlerinin deniz
taşımacılığı nedeniyle deniz canlılarının biyolojik istilasına açık
bir coğrafyada yer aldığını söyledi.

Bu istilanın 1869 yılında Süveyş Kanalı'nın açılmasıyla başladığına
işaret eden Ateş, birçok Hint-Batı Pasifik göçmeni yengeç türünün
Doğu Akdeniz'e giriş yapmaya başladığını ve bölge üzerinde istilacı
bir etki oluşturduğunu vurguladı.

Yrd. Doç. Dr. Ateş, bunun sonucunda Doğu Akdeniz'in
biyoçeşitliliğinin artığını ifade ederek, ''Ancak, bu istilacı
türlerden bazıları, Doğu Akdeniz'de uygun yaşam ortamları bulunca
aşırı üremiş ve bölgenin yerli türlerini göçe zorlamıştır. Doğu
Akdeniz'in istila oranı özellikle son yıllarda artış göstermiştir.
Yakın zamanlarda bu göçmen türler Malta, Sicilya, Girit ve Rodos
adalarının kıyılarında da gözlenmiştir'' dedi.

Küresel ısınma nedeniyle Akdeniz'in su sıcaklığının daha yüksek
olması durumunda tropik göçmen türlerin yerli türlerine göre farklı
avantajlara sahip olabileceğine dikkati çeken Yrd. Doç. Dr. A. Suat
Ateş, şunları söyledi:

''Ülkemiz denizlerinde tespit edilen Hint-Batı Pasifik orijinli
türlerin sayısı sürekli artmaktadır. Bu türlerin Doğu Akdeniz'e
girişleri ve koloni oluşturup, yerli türlerle alan rekabetine
girmelerinin başlıca nedenlerinden biri, Akdeniz'deki su sıcaklığının
artışı ve sonuçta Akdeniz'in tropikalleşmesidir. Bu durumun tüm
havzayı etkilemesi olasıdır. Çünkü Doğu Akdeniz daha sıcak bir
coğrafyadır. Akdeniz'deki bu sıcaklık artışı, bölgedeki tüm balık ve
omurgasız türler için tehlikelidir.''

-GÖÇMEN TÜRLERDEN BAZILARI-

Suat Ateş, bugüne kadar Türkiye karasularında 35 göçmen yengeç
türünün belirlendiğini ifade ederek, bunlardan ''Charybdis
longicollis (Hint-Batı Pasifik yengeci)'' türünün Akdeniz'de ilk
kaydının Hollandalı araştırmacı Holthuis tarafından Mersin
Körfezi'nden bildirildiğini kaydetti.

Yrd. Doç. Dr. Ateş, daha sonra İsrail, Mısır, Lübnan, Kıbrıs ve
Türkiye kıyılarında yoğun topluluklar oluşturan bu yengeç türünün 10-
80 metre arasındaki derinlikte, kumlu ve çamurlu zeminlerde
yaşadığını bildirdi.

Ateş, diğer bir göçmen tür olan ''Ixa monodi'''nin ise Doğu Akdeniz'e
Süveyş Kanalı yoluyla girdiğini belirtti.

Akdeniz'in 14-60 metre derinliğindeki kumlu ve çamurlu zeminlerinde
yaşayan bu yengeç türünün ortalama vücut büyüklüğünün 3,5 santimetre
civarında olduğunu ifade eden Ateş, türün Doğu Akdeniz'deki lokal
kayıtlarının Rodos Adası'nın doğusu ile Türkiye'nin Akdeniz kıyıları
olduğunu ifade etti.

Yrd. Doç. Dr. Ateş, ''Erugosquilla massavensis (Hint-Batı Pasifik
Peygamber Devesi Yengeci)''nin Doğu Akdeniz'de ilk kez Mısır
kıyılarında gözlemlendiğini, bu türün kısa sürede Filistin, İsrail ve
Türkiye kıyılarını kolonize ettiğini vurguladı.

Akdeniz'in 5 ile 74 metre derinliğindeki az çamurlu, yumuşak kum
zeminlerinde dağılım gösteren türe ait iki bireyin 2004 yılında
Marmara Denizi Kapıdağ Yarımadası'nın doğu kıyılarında
gözlemlendiğini ifade eden Yrd. Doç. Dr. Ateş, Akdeniz'deki diğer
kayıtların Girit Adası'nın kuzeyi ile Rodos Adası'nın doğu
kıyılarından bildirildiğini sözlerine ekledi.