TÜBİTAK Ulusal Gözlemevi en iyi olma yolunda

[vgokhan]

Bilimsel çalışmalarıyla astronomi alanında Türkiye�de
önemli projelere imza atan TÜBİTAK Ulusal Gözlemevi�ne (TUG), binası ve
alıcılarıyla 2 milyon dolar değerinde iki yeni teleskop kurulacak.

TÜBİTAK
Ulusal Gözlemevi Müdürü Prof.Dr. Zeki Eker, TÜBİTAK Ulusal
Gözlemevi�nin kuruluşundan bu yana Türk bilim adamlarının yanı sıra
dünyanın çeşitli ülkelerinden gelen araştırmacılara da proje desteği
verdiğini belirtti.



Merkezin,
Türkiye�de astronomi çalışmaları yapan az sayıdaki kuruluştan biri
olduğuna dikkati çeken Eker, bilimsel gözlemler yaparken
karşılaştıkları önemli sorunlardan birinin ışık kirliliği olduğunu
söyledi.

Antalya�ya kuş uçuşu 35 kilometre uzaklıkta bulunan
TÜBİTAK Gözlemevindeki bazı çalışmaların kent merkezinden gökyüzüne
yayılan ışıklar nedeniyle bilimsel duyarlılık ve değerini kaybetme
tehlikesiyle karşı karşıya kaldığını ifade eden Eker, oteller başta
olmak üzere kent merkezlerindeki gereksiz ışık donanımlarının yanı sıra
eğlence merkezlerinden gökyüzüne salınan lazerlerin çalışmalara zarar
verdiğini kaydetti.

Eker, �Bu ışıklar, teleskoplarla inceleme
yapılan gökyüzüne suni ışık katıyor. Bu güçlü şehir ışıkları,
gökyüzünde göze daha sönük görünen yıldızların görünmesini engelliyor.
Bu da zaman zaman bilimsel çalışmalarımızı sekteye uğratıyor� dedi.

�GÜCÜ AZALTILMIŞ IŞIK TERCİH EDİLMELİ�
Şehir
merkezindeki tesislerin ışık kullanmasına karşı olmadıklarını, ancak
yönü aşağıya çevrilmiş ve gücü azaltılmış ışıkların tercih edilmesi
gerektiğini vurgulayan Eker, �Bu konuyu ekonomik yönden ele alırsak
gökyüzüne kaçan ışık, gökyüzüne savrulan para demektir. Antalya�da ışık
kirliliğini önlersek yüzde 30 oranında enerji tasarrufu sağlamış
oluruz� diye konuştu.

Eker, ışık kirliliğinin önüne geçilmesi
durumunda hem enerji israfının azalacağını hem ekolojik çevrenin zarar
görmesinin engelleneceğini ve hem de bilimsel çalışmaların daha
duyarlı, anlamlı ve verimli yapılmasının sağlanacağını vurguladı.

Yaşanılan
sorunlar nedeniyle ilgili kurumlar tarafından hazırlanan Elektrik Dış
Aydınlatma Yönetmelik Yasa Taslağının meclis gündemine gelmesi
gerektiğini de ifade eden Eker, böylelikle, başta Antalya olmak üzere
birçok kentte gereksiz enerji kullanımının sona ereceğini, önemli
miktarda enerji tasarrufu sağlanacağını ve bilimsel çalışmalara uygun
gökyüzünün ortaya çıkmasının yanında insanların şiirlere konu olan
mehtap, samanyolu ve yıldızlar gibi kavramlara tekrar
kavuşabileceklerini söyledi.

İKİ YENİ TELESKOP
TÜBİTAK
Ulusal Gözlemevi�ne DPT projeleri ile alınan 0.6 ve 1 metre ayna çaplı
tam otomatik ve robotik özelliklere sahip T-60 ve T-100 teleskoplarının
ABD�de imalatlarının bitmek üzere olduğunu bildiren Prof. Zeki Eker,
kendi kendine veya internet bağlantısıyla koordinatlar girilerek
kullanılabilecek özellikteki teleskoplardan T-60�ın Ağustos ayı içinde
TUG�a kurulacağını ve test gözlemlerinin başlayabileceğini belirtti.

T-100�ün
yapımının yıl sonunda tamamlanacağını ve önümüzdeki yıl hizmete
gireceğini ifade eden Eker, bu teleskopların gözlemevi bünyesine
katılmasıyla TUG�un dört önemli teleskoba sahip olacağını belirtti.

Yeni
teleskoplarla Türk bilim adamlarının gözlem olanaklarının artacağını
vurgulayan Eker, teleskopların 2 milyon dolara mal olduğu bildirdi.

ANTALYA�YA GÖKYÜZÜ SİNEMASI
Antalya�ya
gökyüzü sineması olarak da adlandırılabilecek bir projenin
hazırlıklarını yaptıklarını da belirten Eker, şöyle konuştu:
�Bir
kubbe ekran, merkezinde özel projeksiyon sistemi ve ses düzeneği olan
planeteryumlarda binlerce yılda gerçekleşen gök olayları
canlandırılabildiği gibi, ay ve güneş tutulmaları, uzay gemisi içinde
gezegenlere, galaksilere yolculuk görsel olarak
canlandırılabilmektedir. Benzer şekilde planetaryumlar sadece
gökyüzünde değil, atom, ve molekül sistemlerinin içlerine seyahat gibi
bilimsel olayları da görsel hale getirebilme özelliğine sahiptir.�

Antalya�ya
da planetaryum kurulması için hazırlanan projenin hayata geçirilmesi
için Antalya Valisi Alaadin Yüksel�in destek verdiğini de kaydeden
Eker, projenin hayata geçirilebilmesi için belirli bir bütçeye sahip
olunması gerektiğini sözlerine ekledi.
kaynak:bilim.org