Meksikalı kimyager suyu kuruttu

[aquahell]

Sergio Rico Velasco, Meksika Politeknik Enstitüsü’nde kimyager. Velasco dünyamızı gittikçe etkisi altına alan kuraklıktan büyük endişe duyuyor. Bu korkutucu olguyla mücadele amacıyla su tasarrufu sağlayan çok özel bir teknik geliştirmiş. Buluşu öylesine başarılı sonuç vermiş ki, Amerikan Discovery dergisi onu “Çağımızın en başarılı Meksikalısı” diye tanımlamış. Gerçekleştirdiği şey aslında basit: suyu kurutuyor, kuru hale getiriyor.

Ancak bu şaşırtıcı buluşunu Meksika’da kabul ettirmekte zorluk çekmiş. Bakanlıklardan ve diğer devlet kuruluşlarından destek, yardım alamamış. Karşılaştığı zorluklara karşın ‘bana mısın’ dememiş. “Katı Yağmur” diye adlandırdığı bir firma kurmuş ve buluşunu zamanla ABD, Arjantin, Rusya, Hindistan, Avustralya gibi 10 ülkede pazarlamayı başarmış. Meksika da sonunda bu tekniği kullanmaya başlamış.

Velasco bunu geliştirmek için aslında çok bilinen bir malzemeden yola çıkmış: ABD’de 70’lerde piyasaya sürülen ve bebek bezlerinde bulunan sıvı emici bir tür nişasta. Bebek altını ıslatınca bu madde çişi emip ıslaklığı yok ediyor ve bez kuru kalıyor. Velasco bu tekniğin temel ilkesini kullanarak bir polimer geliştirmiş. Bu, potasyum hidrattan oluşan bir tür toz. Suyla temas ettiği zaman jöle taneciklerine dönüşüyor. Üstlerini kaplayan bir silis katmanı emilmiş damlacıkların bir araya gelerek sıvı oluşturmasını engelliyor. Yani, su taneciklerin içinde hapis kalıyor. Bu teknik “Kuru Su” ya da “Katı Yağmur” diye biliniyor. Aşağıdaki resimde, solda adı geçen toz, sağda ise suyu emip jöleleşmiş polimer görülüyor.

Uygulamada bu polimer toprağa gömülüyor. Yağmur yağdığı zaman su olduğu gibi emiliyor ve depolanıyor. Depolanmakla birlikte olduğu gibi kalıyor. Kuraklık olduğu zaman bitki, köklerinin yanındaki bu su kaynağını usul usul emmeye ve beslenmeye başlıyor. Başka bir deyişle, ortalıkta kuraklık da olsa bitki umursamıyor; çünkü suyu hazır. Aşağıdaki videoda görüldüğü gibi, bu toz iki değişik biçimde toprağa yerleştiriliyor. Ya toz önce sulanıyor ve ortaya çıkan jöle gömülüyor; ya da toz halinde yerleştiriliyor toprağa, sonra da sulanıyor.

https://www.youtube.com/watch?v=E0zgAFSLsEU

İşin ilginç yanı şurada ki, tanecikler ağırlıklarının 500 katı suyu depolayabiliyor. Günlük kullanımda, 10 gram “kuru su” 1 litre sıvı su barındırıyor. Toprağa serilen polimerin ömrü 10 yıl. Bu süre boyunca durmadan, bulduğu suyu emiyor ve bitkileri sürekli olarak besliyor. Meksika devlet kurumlarının yürüttüğü denemeler “Kuru Su”yu kullanan bitkilerin üç misli ürün verdiğini göstermiş.

Zehirli olmayan ve geri dönüşebilen “Kuru Su” aslında su dışında her türlü sıvı ya da gazı da depolayabiliyor. Bu nedenle sulama dışında başka kullanımları da olabileceği düşünülüyor. CO2’yi hapsederek küresel ısınmayı azaltmak, metan gazını emerek enerji kaynağı olarak kullanılmak ya da doğal gazın enerji kapasitesini arttırmak gibi.

Devrim Alpöge, Ekogazete, 18,7,2015 / Kaynaklar: Matt McGrath, BBC News, 19.8.2013 – Excelsior, 26.9.2013 – Claudia Villanueva, Le Figaro, 20.6.2015.