Akvaryumun deniz kızı

[aquahell]

İlk duyduğunuzda kulağa tuhaf gelen köpek balığı besleyiciliği işiyle ilgilenen Nil Can, su altı dünyasının annesi! Can “Köpek balıklarına bakmak, büyütmek ve beslemek çocuk bakmaktan daha kolay” diyor.

Avrupa’nın ilk ve tek dijital akvaryumu olan aynı zamanda da dünyanın en büyük beşinci Akvaryumu Sea Life, 15 türden 61 köpek balığına ev sahipliği yapıyor. Bu akvaryum’da çalışan Nil Can ise tam yedi yıldır köpekbalıklarını eliyle besliyor. Dünyanın en zor mesleklerinden birini yapan Can’la akvaryum dünyasını konuştuk.



- Nasıl başladı sualtı tutkunuz?

Küçüklüğümden beri yüzmeyi çok seviyorum. İki üç yaşından beri de düzenli yüzüyorum. Çanakkale 18 Mart Üniversitesi Su Ürünleri Mühendisliği Bölümü’nü kazanınca da tutkum iyice arttı. Deniz canlıların yaşamını incelemeye başlayınca denizaltı beni kendine çekti ve akvaryumlarda çalışmaya başladım. Yaklaşık yedi yıldır da köpekbalığı besleyiciliği yapıyorum.
- Çevrenizdekiler ne tepki veriyor mesleğinize karşı?

Önceden akvaristlik pek bilinmiyordu. Akvaryumların çoğalmasıyla birlikte insanlar da öğrenmeye başladı. Ama hala eşim de dahil olmak üzere bu işi ne zamana kadar yapacağımı soruyor insanlar. Bende ömrüm yettikçe bu güzel mesleği yapmak istiyorum diye cevaplıyorum.



- Akvaristlik nasıl bir meslek?

Bütün su canlıların sistemlerinin analizi, balıkların beslenmesi gibi aklınıza gelebilecek su altında yaşayan canlılarının her şeyiyle ilgilenmek. Kısaca su ürünleri mühendisliği de deniyor.

- Peki köpek balığı beslemek nasıl bir duygu?

Başlarda ürkütücüydü. Devamlı ağızları açık bir şekilde gelir köpek balıkları ama sonra alıştım bu duruma. Reflekslerini tanıyorsunuz, yüzerken nereye gideceğini, ne yapacağını kestirebiliyorsunuz. Bakışlarından stresli mi yemini yiyecek mi yemeyecek mi her şeyi anlıyorum. Dolayısıyla böyle bir iletişim içinde olmak harika bir duygu. Ama sudaki canlıların hiçbirine genelde dokunmuyoruz. Çünkü onların üzerindeki deri tabaka dokunduğunuzda kalkabiliyor o zamanda balıkların üzerine parazit bakteri gibi şeyler yapışabiliyor. Bu da balıkların hastalanmasına sebep oluyor.

- Balıkların eğitimini de siz mi veriyorsunuz?

Evet vahşi olarak doğadan gelmiş bir balığa her şeyi ben öğretiyorum. Öncelikle balığı karantina süreci dediğimiz bir zaman dilimine alıyoruz. Burada tüm sağlık kontrollerini yapıyoruz. Her balığın cinsine göre de prosedürü var. Elle mi beslenecek, sopayla mı beslenecek, doğada hangi yemi yiyorsa ona göre yem seçimi yapılması gibi koşulları sağlayarak yaşamlarını düzenliyoruz. Sonrada şartlı refleks kazanmalarını sağlıyoruz.
Duygusal algıları yok

- Doğada olması gereken bu hayvanları akvaryuma hapsetmeyi doğru buluyor musunuz?

Doğada av-avcı ilişkisi var orada avda olabilirdi buradaki hayvanlar. İyi tarafından bakmak istiyorum hep doğadaki ortamlarına en yakın koşullarda yaşamlarını sürmelerini sağlamaya çalışıyoruz. Köpek balıklarında memeli hayvanlarda olduğu gibi duygusal bir algı yok. Yunus ve balinalarda bulunan sonar sistemi köpek balıklarında bulunmuyor. Dolayısıyla psikolojik bir rahatsızlığa girmiyorlar. Biz de zaten memeli hayvan beslemiyoruz akvaryumumuzda. Tabii memeli hayvanların yaşaması gereken koşullar insan eli ile sağlanamadığı için de beslemiyoruz. Ana tankımızda dünyadaki beşinci büyük akvaryum olduğu için yüzebilecek çok büyük bir alanları da bulunuyor balıklarımızın.

- Ama ne olursa olsun özgürlüklerini kısıtlanıyorsunuz.

Evet ama doğada da aç kalıp ölebilirler ya da başka bir canlı tarafından avlanabilirler. Hayvanların özgürlükleri kısıtlanıyor gibi düşünmeyin köpekbalıklarının akvaryumdaki ömürleri doğaya göre daha uzun. Normalde 15 sene yaşıyorlarsa akvaryumlarda iyi bakım koşullarından dolayı 17-18 yaşına kadar yaşayabiliyorlar. Bir de çocuklara hayvanları da anlatıyoruz. Bu yönü de atlanmamalı. Çevre bilinci aşılıyoruz ve doğada göremeyecekleri hayvanları görme, tanıma fırsatı sunuyoruz.

- Aynı yerde duran bu balıklar birbirini yemiyor mu?

Hepsi tek tek elle beslendikleri için karınları aç değil. Dolayısıyla açlıktan ava çıkmıyorlar. Ama belli bir içgüdüleri var tabii o da gece geliyor. Burada da gece belli bir saatten sonra ışıkları kapatıyoruz küçük balıkları yemelerine izin veriyoruz.

- Zorlandığınız zamanlar olmuyor mu?

Hayır tam tersi hep suya girmek istiyorsunuz. Su altında zaman çok hızlı ve eğlenceli geçiyor çıkmak istemiyorsunuz. Düşünün onca balığın dışkısını temizlemek bile zor gelmiyor.



Merlin Felsefesi

Merlin, balina ve köpekbalıklarının korunması adına kurulmuş bir vakıf ve her yıl Merlin’in Sihirli Çubuğu projesiyle olanak sahibi olmayan çocuklara ücretsiz akvaryum ziyaret hakkı tanıyor. Tüm Merlin merkezlerinde olduğu gibi Sea Life da Türkiye’deki maddi durumu olmayan çocuklara aynı imkanı sunuyor. Aynı zamanda proje Akdeniz’de kaplumbağa yuvalarının korunmasını, yasadışı köpekbalığı ve nadir bulunan balık türlerinin avlanmasını önleme çalışmaları da yürütüyor.

Kaynak:http://haber.star.com.tr/